Aktualności

Ekspedycja złożona z archeologów oraz wolontariuszy przeprowadzi jesienią 2025 roku badania mające na celu sprawdzenie, czy na jeziorze Loch Achility w Szkocji funkcjonowała średniowieczna osada na sztucznie usypanej wyspie.

Kranogi to częściowo lub w całości sztuczne wyspy tworzone na jeziorach, bagnach lub ujściach rzek w rejonie Szkocji, Walii oraz Irlandii. W przeciwieństwie do osad palafitowych, wznoszonych na brzegach akwenów wodnych w okresie neolitu i epoce brązu w rejonie Alp, kranogi były formą osadnictwa wznoszoną na specjalnie usypanych w tym celu wyspach. Konstrukcje te tworzono już w neolicie, a ich użytkowanie potwierdzono aż do XVII stulecia. Jak dotąd jednak badacze nie potwierdzili funkcjonowania tej formy osadnictwa w Szkocji w okresie obejmującym VII–XV w.

Dotychczasowy stan wiedzy mogą zmienić badania potencjalnego kranogu na jeziorze Loch Achility w Szkocji, zaplanowane na jesień 2025 roku. Projekt ekspedycji, złożonej z wolontariuszy działających z ramienia North of Scotland Archaeological Society (NOSAS) oraz Nautical Archaeology Society, wsparły fundusze pozyskane z Society of Antiquaries of Scotland.

Dotąd pozyskane próbki drewna z jeziora Loch Achility wskazują na szeroki przedział chronologiczny, potwierdzający użytkowanie wyspy w średniowieczu. Daty uzyskane z badań drewna dębowego użytego do wzniesienia wyspy, a być może również części znajdujących się na niej konstrukcji, wskazują na lata: 1046, 1221, 1323 oraz 1421.

Richard Guest, inicjator zaplanowanego na jesień projektu, podkreśla, że pozyskanie kolejnych dat może pozwolić na ustalenie sekwencji użytkowania osiedla na Loch Achility. Dr Helen Spencer, przedstawicielka Society of Antiquaries of Scotland, które dofinansowało badania, przypomina z kolei, że badania kranogów dostarczają zazwyczaj dobrze zachowanych źródeł, pozwalających przybliżyć życie przeszłych społeczeństw.

_______________

Monika Stelmasiak-Majorek (ur. 1993) jest doktorem archeologii, specjalizującym się w archeologii eksperymentalnej i traseologii. Jej zainteresowania badawcze dotyczą  w głównej mierze problemu wykonywania i użytkowania wczesnośredniowiecznych przedmiotów z kości i poroża, zwłaszcza tzw. przedmiotów z wyodrębnionym kolcem. Ukończyła studia z zakresu archeologii (spec. pradziejowa i średniowieczna) na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a obecnie pracuje jako asystent w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie.

Powyższy artykuł jest chroniony przez przepisy prawa autorskiego.
Redakcja wyraża zgodę na kopiowanie i przedrukowywanie tylko całości artykułu pod warunkiem zamieszczenia imienia i nazwiska autora, informacji o nim oraz informacji o źródle (link do wczesneśredniowiecze.pl).