+
Artykuły
Artykuły
JAKUB KAROL PAWLICKI
Pogańskie noże ofiarne czy ekwipunek zielarki? Noże wolutowe w społeczności słowiańskiej
Noże wolutowe znajdowane są na stanowiskach datowanych na okres poprzedzający powstanie państw środkowoeuropejskich. Ich zagadkowość przejawia się w niewielkiej liczbie znalezisk i przypisaniu im specyficznej funkcji. Jakie było przeznaczenie noży? Czy uśmiercano nimi zwierzęta ofiarne? Czy wyszły z użytku wskutek przyjęcia nowej wiary? Próbą odpowiedzi na te pytania jest poniższy artykuł.
DR HAB. ALEKSANDER PAROŃ, PROF. IAiE PAN
Wszy, barbarzyńcy i wiarygodność źródeł
Odróżnienie wiarygodnej informacji od fałszu w opisach barbarzyńców, sporządzonych przez ich bardziej wyrafinowanych sąsiadów, nie jest zadaniem łatwym. Więcej nawet, bywa tak, że prawdziwa informacja może być przedmiotem świadomej manipulacji.
RAFAŁ GUMIŃSKI
Harold Godwinson – ostatni król anglosaskiej Anglii
Mimo stosunkowo długiej i intensywnej kariery politycznej ostatni koronowany anglosaski władca rządził jedynie przez niecały rok. Jego krótkie panowanie upłynęło pod znakiem walk z pretendentami do tronu: królem Norwegii Haraldem III Surowym i Wilhelmem, księciem Normandii. Śmierć Harolda w bitwie pod Hastings w 1066 r. była jednocześnie końcem historii anglosaskiej Anglii.
NATALIA JOANNA BOREK
Sprawozdanie z Konferencji ,,Wielka Lechia – wielka ściema”
W dniach 9-10 lutego 2023 roku w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie odbyła się Interdyscyplinarna Konferencja Popularnonaukowa towarzysząca wystawie czasowej ,,Wielka Lechia – wielka ściema”. Każdy z referujących podszedł do zagadnienia wielkolechickiego mitu z innej perspektywy, tłumacząc czynniki wpływające na powstawanie i popularność tego typu zjawisk, wskazując na zagrożenia, jakie niosą ze sobą teorie pseudonaukowe oraz dając początek dyskusji na temat szczególnej potrzeby rzetelnej edukacji i popularyzacji historii.
DR RAFAŁ RUTKOWSKI
Podstęp Olafa Świętego w Saudungssundzie
W walce o władzę nad Norwegią król Olaf Święty stoczył potyczkę morską z jarlem Haakonem Młodszym. Wygrał ją podstępem: jego wojownicy udawali kupców, dzięki czemu łodzie przeciwnika same wpłynęły w zasadzkę.
ARTUR FORYT
Wielka Lechia czy… „Wielka Wandalia”? Dylematy dawnych dziejopisów
W temacie wielkolechickim powiedziano już chyba dość. Pomijając jednak sprawę autentyczności lub zafałszowania tej – wywołującą wciąż duże emocje – kwestii, warto przyjrzeć się źródłom z epoki starożytności oraz ich średniowiecznym interpretacjom i zastanowić się, kogo tak naprawdę autorzy mieli na myśli, opisując mieszkańców ziem nad Wisłą, Odrą i Bugiem. Wygląda bowiem na to, że zamiast słowiańskich Lechitów widzieli w nich raczej… germańskich Wandalów.
PROF. DR HAB. ANDRZEJ BUKO
Podsumowanie konferencji "PrzedPolska. Ziemie polskie w czasach plemiennych"
W dniach 29-30 września 2022 r. w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie odbyła się konferencja popularnonaukowa pt. „PrzedPolska. Ziemie polskie w okresie plemiennym”. Referaty wygłosiło blisko dwudziestu naukowców z różnych ośrodków z całego kraju Wydarzenie podsumował ostatniego dnia „na gorąco” prof. Andrzeja Buko. Poniżej prezentujemy zapis wystąpienia tego znanego archeologa i mediewisty, który zgodził się go przejrzeć i nanieść niewielkie poprawki.
ARTUR FORYT
Poselstwo Bolesława Chrobrego do Konstantynopola
Sprawa kontaktów Polski we wczesnym średniowieczu z Bizancjum i kulturą grecką wydaje się być tematem tyleż ciekawym, co ogólnie słabo zbadanym. W tym kontekście uderza wiadomość o prawdopodobnie pierwszej próbie nawiązania bezpośrednich stosunków dyplomatycznych między Gnieznem a Konstantynopolem w sytuacji dla obu państw dość szczególnej.
DR KAROL KOLLINGER
Sanie – pośmiertny pojazd średniowiecznych władców Rusi
Współcześnie sanie/sanki kojarzą się głównie z zimą, śniegiem i zabawą. Prawdopodobnie inaczej było na Rusi w średniowieczu. Na podstawie zachowanych przekazów źródłowych wnioskuje się, że sanie wykorzystywano między innymi podczas pogrzebu władcy. Możliwe, że transportowano w nich ciało zmarłego ze względu na powszechność tego środka transportu bądź ich użycie było wyrazem prestiżu i statusu społecznego.
.jpg "Polacy na pierwszej krucjacie? Ślad udziału rycerzy znad Wisły w bitwie pod Niceą (1097)")
ARTUR FORYT
Polacy na pierwszej krucjacie? Ślad udziału rycerzy znad Wisły w bitwie pod Niceą (1097)
O Polsce dawnych wieków zwykło się zazwyczaj myśleć jako „przedmurzu chrześcijaństwa”. Określenie to, będące odbiciem roli Polski i Polaków w walkach od XIV do XVII stulecia z wyznawcami islamu – Tatarami i Turkami, przenoszone bywa też często na wcześniejsze epoki. W tym kontekście ukazanie udziału Polaków w pierwszej krucjacie i w ogóle w narodzinach ruchu krucjatowego może okazać się czymś więcej niż literacką fikcją.
