+
Artykuły
Artykuły
MARCIN SŁOWIK
Anarchia czy demokracja? Ustrój Słowian oczami Bizantyjczyków
W myśl uświęconej zasady „poznaj swego wroga”: Bizantyjczyków w VI-VIII wieku interesowało niemal wszystko, co dotyczyło Słowian. Także ich ustrój. Mieszkańcy uporządkowanego, cywilizowanego Cesarstwa wschodniego nie mieli o nim najlepszego zdania. Generalnie uważali, że Słowianie to… anarchiści. Taka to była specyficzna ocena demokracji. Lepiej, gdy władzę przejmowali autokraci.
DR KAMIL KAJKOWSKI
Czy zachodniosłowiańscy kapłani byli kobietami?
W zachowanych opisach religii i kultu pogańskich Słowian relatywnie często pojawia się postać kapłana. Osoby takie przedstawiano nie tylko jako postaci czuwające nad właściwym przebiegiem czynności obrzędowych, ale także jako strażników dawnych (w opinii kronikarzy przemijających już) wartości. Kapłani byli mężczyznami, jednak pewne cechy łączyły ich z kobietami.
BARTOSZ RYCERZ
Olaf II Haraldsson – „święty wiking”
Wiking ze świętością się nie kojarzy, wręcz przeciwnie. Był jednak w dziejach Norwegii jeden, który ostatecznie świętym Kościoła Katolickiego został. Zginął jak przystało na wikinga – z mieczem w ręku, wcale nie za wiarę, a w walce o władzę. Przedtem jednak wprowadził do Norwegii chrześcijaństwo jako oficjalną religię.
DR HAB. PROF. UŚ JAKUB MORAWIEC
Zagadkowa Piastówna – „Świętosława”
„Świętosława” to chyba najbardziej popularna Piastówna. Kroniki zawierają niewiele informacji o jej losach. O wiele więcej jest o jej literackim odpowiedniku – Sygrydzie Dumnej (Storradzie) rozsławionej przez sagi, córki wikinga, której losy niekiedy bliskie temu co wiemy o „Świętosławie”. A choć wiemy niewiele, to nawet tyle wystarczy, by spróbować zrekonstruować jej żywot.
RADOSŁAW TEICHERT
Piąta wojna punicka
Niekwestionowana potęga Rzymu została wykuta w wyniku trzech wielkich wojen zwanych „punickimi”. Lokalny hegemon Półwyspu Apenińskiego wyrósł na prawdziwe imperium, które zdominowało zachodnią część Morza Śródziemnego. Przeciwnikiem Rzymian była wtedy bogata Kartagina, fenicka kolonia, która władała rozległymi ziemiami i wodami tego akwenu. Zabawny więc może wydawać się fakt, że zgubę Rzymianom również przynieśli wojownicy z Kartaginy, choć tym razem nie feniccy.
DR HAB. PROF. UAM ARTUR RÓŻAŃSKI
Giecz − zagadkowe palatium, którego nigdy nie ukończono
Źródła pisane o wczesnopiastowskim Gieczu wspominają dwukrotnie. Wiemy z nich m.in. w czasie najazdu Brzetysława II jego mieszkańcy zostali przesiedleni pod Pragę. Przez wieki o dawnym grodzie i jego potędze świadczyło wyłącznie gieckie grodzisko. Gdy w połowie XX wieku pracę na nim rozpoczęli archeolodzy, odkryli relikty dawnego palatium. Szybko okazało się, że… nigdy go nie skończono.
RADOSŁAW TEICHERT
Początek wojny gockiej
Wojna gocka miała być kolejnym szybkim bizantyńskim podbojem na wzór rozprawy z Wandalami. Okazała się wyniszczającym, trwającym przeszło dwadzieścia lat konfliktem, który doprowadził do ruiny całą Italię, nadwyrężył gospodarkę rozległego Cesarstwa Wschodniorzymskiego, a już we wstępie widział koniec wielkiej dynastii władającej rzymsko-barbarzyńskim królestwem Ostrogotów.
DR HAB. PROF. UŚ JAKUB MORAWIEC
Sagi – literacki fenomen średniowiecznej Skandynawii
W staronordyckich sagach jest wszystko co może się podobać współcześnie: wielcy władcy, bogowie, wojny, miłość, zdrada, sukcesy i porażki. Prawie jak w życiu. Powstawały w Skandynawii, daleko od kulturalnych centrów średniowiecznej Europy łacińskiej. Najwięcej powstało w dalekiej Islandii! A jednak to właśnie sagi to grupa najliczniejszych i najbardziej znanych utworów literackich średniowiecza.
DR MICHAŁ BOGACKI
Skąd się wzięła data chrztu Mieszka?
14 kwietnia 966 r. Mieszko I przyjął chrzest. To zdanie nie budzi wątpliwości wśród większości Polaków. Jednak ta data nie ma żadnego udokumentowania w źródłach. Skąd się więc wzięła i na ile jest prawdziwa? Może jest ona jedynie najbardziej prawdopodobną, albo lepiej… najmniej nieprawdopodobną, symboliczną datą tego ważnego wydarzenia?
